بازتاب اسطوره در استغاثه های خواجوی کرمانی

انسان از ابتدای خلقت خود با سؤالات و کنجکاوی­ های فراوانی روبه رو بوده است و همه چیز زندگی برای او جزء ابهامات به شمار می­رفت. اطلاعات ناکافی که بشر از ابتدای آفرینش از دنیای پیرامون خود داشت، ناخودآگاه او را به سمتی می­ کشاند که به بسیاری از عناصر طبیعی و غیر طبیعی جنبه ­ی بزرگی و شکو ه می یخشید؛ یا آنها را به خدایی بر می ­گزید و از بیم اتفاقات پیرامون به آنها پناه می­برد؛ یا آنکه در حین نیایش به درگاه خداوند، معبود ازلی و ابدی خویش نقشی هر چند کوچک برای آنان قائل می­ شد و در کنار یکتا معبودش، آنان را هم به ایزدی انتخاب می­ کرد و این امر اسطوره و مبانی اساطیر جهان را رقم می­ زد. شاعران نیز گاه مباحث اسطوره­ای گوناگون را در اشعار خویش بازتاب داده ­اند. یکی از این شاعران که رد  پای اسطوره در منظومه­ هایش قابل مشاهده است، شاعر قرن هشتم خواجوی کرمانی است.                      ما در این مقاله به بررسی عناصر اساطیری منظومه ­های خواجو که بیشتر در نقش ایزدان اساطیری به درگاهشان استغاثه شده است، پرداخته و آنان را با اسطوره ­های ملل گوناگون تطبیق ­داده­ ایم.  به طور کل در استغاثه­ های خواجو، اسطوره به سه صورت جلوه گر است:  1-عناصری که در رده­ ی ایزدان اساطیری قرار می­ گیرند و به طور مستقیم به درگاه شان نیایش می­ شود.                                         2-ایزدان اساطیری که به طور مستقیم به درگاهشان استغاثه نمی ­شود، امّا در استغاثه­ ی شخصیت­ های مختلف منظومه­ های خواجو نقش دارند. 3-عناصری که با وجود داشتن صبغه­ ی اسطوره ­ای جزء ایزدان اساطیری نیستند، امّا از آنان طلب یاری می­ شود.